проверени факти доверлив извор
лекторирани
од Ен Слајпер Мидлинг, норвешки универзитет за наука и технологија
Една неодамнешна студија покажува јасни разлики меѓу половите: блиското семејство е важно за девојчињата со самоубиствени мисли, додека активностите како што се спортот, слободните активности или други хоби обезбедуваат особено добра заштита за момчињата.
Секоја година повеќе од 600 луѓе во Норвешка си го одземаат животот. Оваа тажна статистика остана стабилна со децении. Двајца од три лица кои се самоубиваат се мажи, а бројот на самоубиства во Норвешка се зголемил минатата година.
„Сите ние треба да пуштиме корени и да имаме чувство на припадност. Противотров за осаменоста е да бидеш дел од нешто и да имаш место да бидеш свој“, вели Викторија Бакен, која е д-р. кандидат на NTNU.
Таа неодамна ги објави своите првични наоди за факторите кои можат да помогнат да се спречат младите да извршат самоубиство. Она што им помага на момчињата можеби не мора да биде исто како она што им помага на девојчињата.
Студијата покажува дека постојат јасни разлики меѓу половите:
„За девојчињата, важно е да можат да бараат поддршка од родителите – затоа што е важно да имаат со кого да разговараат. За момчињата е многу потешко да се зборува за самоубиствени мисли.
„Многу момчиња велат дека не сакаат да ги мачат или да ги загрижуваат своите сакани. Ова ги спречува да разговараат со некого за нивните проблеми. Мораме да користиме други пристапи кога станува збор за момчињата“, вели Бакен.
Многу од нејзините извори ја опишаа нивната адолесценција како црна дупка, но промената на средината ги натера да го видат животот и иднината во посветла светлина. Таа смета дека раната превенција од самоубиства е многу важна бидејќи има долгорочен ефект.
„Работите што ве штитат во адолесценцијата можат да продолжат да ве штитат како возрасен“, вели Бакен.
Во својата докторска работа таа користела податоци каде биле следени речиси 2500 млади Норвежани во текот на 26 години. Субјектите на податоци беа на околу петнаесет години кога за прв пат одговорија на прашалник.
Покрај анализата на податоците од опсежниот прашалник, Бакен спроведе и длабински интервјуа со петнаесет млади луѓе, сега како возрасни.
Во интервјуата, таа ги слушаше нивните размислувања и перспективи за тешките моменти во нивните животи, и што всушност им помогна кога се бореа со самоубиствени мисли и обиди за самоубиство во текот на адолесценцијата.
Јасно откритие е дека промената на средината може да биде особено важна за луѓето кои се борат со темни мисли.
„Помага да се извлечеш од лошата средина и евентуално да го смениш училиштето“, вели Бакен.
Многу од нејзините извори ја опишаа нивната адолесценција како црна дупка, но промената на средината ги натера да го видат животот и иднината во посветла светлина.
„Тоа не мора да значи дека треба да се сменат училиштата. Можеби не е толку едноставно за секого, но барањето нови активности, интереси или нешто друго што може да претставува промена на средината може да има значителен ефект. Тоа е важно за и момчињата и девојчињата да најдат нешто што уживаат да прават, по можност со други“, вели Бакен.
Таа верува дека е фундаментално да се види контекстот околу личноста со самоубиствени мисли.
„Истражувањето покажува дека околу половина од луѓето кои извршиле самоубиство имале ментални болести кои им биле познати на луѓето околу нив, но тоа исто така значи дека половината не ги знаеле. Можеби не мора да има нешто во ред со самата личност, но работи како што се Континуираното малтретирање може да предизвика вакви трагични настани“, вели Бакен.
Таа верува дека младите денес се ментално посилни отколку што многу јавни гласови би сакале да веруваме.
„Мислам дека денешните млади луѓе се многу силни што успеваат да се справат со толкав телесен притисок, војна и проблеми со менталното здравје деноноќно преку социјалните мрежи. Помеѓу видеата за шминка на TikTok, бруталните воени видеа може одеднаш да се појават Постојано малтретирање се случува и на дигитални платформи“, вели Бакен.
Иако Бакен верува дека многу млади луѓе се ментално силни, таа исто така смета дека многумина не добиваат доволно информации за тоа со што е нормално да се борат.
„Во одредени периоди од животот, нормално е да имате егзистенцијални мисли за животот и смртта, но тоа не мора да значи дека сте ментално болни. Чувството на стрес и темните мисли е нормално, тоа не значи дека имате анксиозност или сте депресивни.
Треба да го прошириме нашето разбирање за тоа какви мисли и чувства се сметаат за нормални. Младите треба да имаат можност некаде да научат за ова“, вели Бакен
Истражувачот заклучува со наведување дека превенцијата од самоубиства е општествена одговорност, каде што поединци или мали групи околу една личност исто така можат да играат значајна улога.
„Не смееме само да се копаме во дупка, туку треба да откриеме што всушност функционира.
Повеќе информации:
Викторија Бакен и други, Заштитни фактори за самоубиствени идеи: проспективна студија од адолесценција до зрелост, Европска детска и адолесцентна психијатрија (2024). DOI: 10.1007/s00787-024-02379-w.